03.05.2017 2035
Trong khói thuốc lá chứa hơn 4000 loại hoá chất. Trong đó có hơn 200 loại có hại cho sức khoẻ, bao gồm chất gây nghiện và các chất gây độc. Người ta chia ra 4 nhóm chính:
Trong khói thuốc lá chứa hơn 4000 loại hoá chất. Trong đó có hơn 200 loại có hại cho sức khoẻ, bao gồm chất gây nghiện và các chất gây độc. Người ta chia ra 4 nhóm chính:
Nicôtine là một chất không màu, chuyển thành màu nâu khi cháy và có mùi thuốc khi tiếp xúc với không khí. nicôtine được hấp thụ qua da, miệng và niêm mạc mũi hoặc hít vào phổi. Người hút thuốc trung bình đưa vào cơ thể 1 đến 2 mg nicôtin mỗi điếu thuốc hút. Hút thuốc lá đưa nicôtin một cách nhanh chóng đến não, trong vòng 10 giây sau khi hít vào.
Cơ quan Kiểm soát Dược và thực phẩm Hoa Kỳ (FDA) xếp nicôtin vào nhóm các chất có tính chất dược lý gây nghiện chủ yếu, tương tự như các chất ma tuý Heroin và Cocain. Tác dụng gây nghiện của nicôtin chủ yếu là trên hệ thần kinh trung ương với sự có mặt của các thụ thể nicotine trên các cấu trúc não. Chất alcaloide này tác động lên các thụ thể ở hệ thống thần kinh với chất dẫn truyền thần kinh dopamine. Dopamin là một hoá chất chính trong não điều chỉnh mong muốn sử dụng các chất gây nghiện, gây bài tiết adrenaline (nhịp tim nhanh, co mạch ngoại vi, ức chế co bóp và chế tiết dịch vị dạ dày). Tuy nhiên trong cơ thể nicôtin sẽ nhanh chóng được chuyển hóa thành cotinin và thải trừ ra nước tiểu.
Khí CO có nồng độ cao trong khói thuốc lá và sẽ được hấp thụ vào máu, gắn với hemoglobine với ái lực mạnh hơn 20 lần oxy. Với người hút trung bình 1 bao thuốc mỗi ngày thì hàm lượng hemoglobine khử có thể tới 7-8%. Sự tăng hemoglobine khử làm chuyển dịch đường cong phân tách oxy-hemoglobin dẫn đến giảm lượng oxy chuyển đến tổ chức gây thiếu máu tổ chức và có lẽ góp phần hình thành các mảng xơ vữa động mạch.
Khói thuốc lá chứa nhiều chất kích thích dạng khí hoặc dạng hạt nhỏ. Các chất kích thích này gây nên các thay đổi cấu trúc của niêm mạc phế quản dẫn đến tăng sinh các tuyến phế quản, các tế bào tiết nhầy và làm mất các tế bào có lông chuyển. Các thay đổi này làm tăng tiết nhày và giảm hiệu quả thanh lọc của thảm nhày-lông chuyển. Phần lớn các thay đổi này có thể hồi phục được khi ngừng hút thuốc.
Trong khói thuốc lá có trên 40 chất trong số đó gồm cả các hợp chất thơm có vòng đóng như Benzopyrene có tính chất gây ung thư. Các hoá chất này tác động lên tế bào bề mặt của đường hô hấp gây nên tình trạng viêm mạn tính, phá huỷ tổ chức, biến đổi tế bào dẫn đến dị sản, loạn sản rồi ác tính hoá.
Có 3 kiểu khói thuốc: dòng khói chính, dòng khói phụ và khói thuốc môi trường. Dòng khói chính (MS) là dòng khói do người hút thuốc hít vào. Đó là luồng khí đi qua gốc của điếu thuốc. Dòng khói phụ (SS) là khói thuốc từ đầu điếu thuốc đang cháy toả ra vào không khí, nó không bao gồm phần khói thuốc do người hút thở ra. Khoảng 80% điếu thuốc là cháy bỏ đi. Khói thuốc môi trường (ETS) là hỗn hợp của dòng phói phụ và khói thở ra của dòng khói chính cũng như các chất tạp nhiễm khuếch tán qua giấy quấn thuốc lá và đầu điếu thuốc giữa các lần hút.
ETS rất giống với MS: nó bao gồm hơn 3.800 loại hoá chất. Điều đáng ngạc nhiên là SS có nhiều hỗn hợp gây ung thư mạnh hơn MS. Điều này là bởi vì SS thường bị tạp nhiễm hơn MS. SS cũng khác với MS ở chỗ các sản phẩm độc có thể tồn tại dưới dạng khác ví dụ nicotine chủ yếu ở dạng hạt rắn trong khói dòng chính, nhưng lại ở dạng khí trong khói thuốc môi trường.
Kích thước các hạt phân tử rất khác nhau ở các loại khói thuốc khác nhau. Kích thuớc các phân tử rắn dao động trong khoảng từ 0,1-1 micromet trong dòng khói chính, nhưng từ 0,01-1 micromet trong dòng khói phụ. Khi dòng khói phụ bị pha loãng hơn thì kích thước các hạt trở nên nhỏ hơn. Vì kích thước các hạt trong dòng khói phụ nhỏ hơn nên nó vào sâu hơn trong tổ chức phổi. (Theo như định nghĩa thì kích thước các hạt trong môi trường khói thuốc cũng nhỏ hơn trong dòng khói chính).
Vai trò gây bệnh của hút thuốc đã được chứng minh qua nhiều nghiên cứu trên thế giới cũng như ở nước ta. Hút 01 điếu thuốc tức là đã tự mình làm mất đi 5,5 phút cuộc sống. Tuổi thọ trung bình của người hút thuốc ngắn hơn so với người không hút thuốc từ 05 đến 08 năm. Hút thuốc làm tăng tỷ lệ tử vong từ 30 đến 80%, chủ yếu là do các bệnh ung thư (ung thư phổi), bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, các bệnh tim mạch,... Mức độ tăng nguy cơ phụ thuộc vào tuổi bắt đầu hút (hút thuốc càng sớm thì nguy cơ càng cao), số lượng thuốc hút trung bình với đơn vị là bao/năm tính bằng cách lấy số bao thuốc hút trung bình hàng ngày nhân với số năm hút (số lượng thuốc hút bao/năm càng lớn thì nguy cơ càng cao) và thời gian hút càng dài thì nguy cơ cũng càng lớn.
Khói thuốc lá có thể nhìn thấy phảng phất trong không khí, còn khói thuốc ô nhiễm lại là một mối đe dọa sức khỏe bí mật hơn. Khói thuốc ô nhiễm là phần còn sót lại của khói thuốc bám vào bề mặt các vật dụng xung quanh.
Một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí PLOS ONE đã cho thấy khói thuốc ô nhiễm và tàn thuốc có thể gây hại cho sức khỏe.
Ảnh hưởng của thuốc lá đến phổi
Theo các nhà nghiên cứu từ Đại học California - Riverside (UCR), khói thuốc lá ảnh hưởng đến khoảng 1,5 tỷ người hút thuốc trên toàn thế giới, nhưng nhiều hơn vài tỷ người nữa lại mắc “nguy cơ tổn hại sức khỏe” khi tiếp xúc với khói thuốc lá.
Mặc dù nhiều bậc cha mẹ hút thuốc có thể tránh để con cái của họ tiếp xúc với khói thuốc lá, nhưng các nhà nghiên cứu nói rằng ảnh hưởng của khói thuốc ô nhiễm cũng rất nguy hiểm.
Họ trích dẫn nghiên cứu trước đây cho thấy trẻ em sống cùng nhà với người lớn hút thuốc nghỉ học nhiều hơn 40% so với ngày trẻ em không sống với người hút thuốc. Medical News Today gần đây công bố trong một nghiên cứu cho thấy tiếp xúc với khói thuốc lá có liên quan đến bệnh hen suyễn tái phát của trẻ em.
Trong nghiên cứu mới nhất, các nhà nghiên cứu nói khói thuốc ô nhiễm còn lại trên bề mặt vật dụng theo thời gian sẽ ngày càng trở nên độc hại hơn.
Nhóm nghiên cứu giải thích: Các nguy hại không chỉ ảnh hưởng đến người hút thuốc lá. Ngay cả sau khi người hút di chuyển ra khỏi nhà hoặc khách sạn, khói thuốc ô nhiễm và chất gây ung thư đi kèm với nó vẫn còn tồn tại ở đó.
Nhóm nghiên cứu - dẫn đầu bởi Giáo sư Manuela Martins - Green của UCR – cho biết khói thuốc ô nhiễm làm tăng lượng mỡ và bệnh gan nhiễm mỡ không cồn, và là tiền thân dẫn đến xơ gan, ung thư và bệnh tim mạch. Nó cũng khiến tăng sản xuất collagen và mức độ viêm cytokine trong phổi, trong đó có tác động đối với xơ hóa, bệnh phổi và hen suyễn. Tốc độ lành da khi bị thương của những con chuột chậm hơn và biểu hiện nhiều hành vi hiếu động.
Giáo sư Martins – Green cho ý kiến về những phát hiện của họ: "Các dữ liệu thu thập được sau đó, kết hợp các vấn đề về hành vi ở trẻ em khi tiếp xúc với khói thuốc và khói thuốc ô nhiễm đang nổi lên cho thấy rằng nếu tiếp xúc kéo dài, trẻ em có thể có nguy cơ đáng kể phát triển rối loạn thần kinh nghiêm trọng hơn".
Một nghiên cứu gần đây cho thấy rằng việc kiểm soát hút thuốc đã cứu sống 8 triệu người kể từ năm 1964. Và nghiên cứu khác cho thấy những người muốn cai thuốc sẽ dễ thành công hơn khi sống ở những thành phố cấm hút thuốc nơi công cộng.
Trong các nghiên cứu khác, nhóm nghiên cứu đã tìm thấy rằng tiếp xúc với khói thuốc ô nhiễm dẫn đến những thay đổi có thể dẫn đến bệnh tiểu đường loại 2 ở những người không béo phì.
III. Loại bỏ mùi thuốc bằng cách nào
Nếu mùi khói vẫn còn vương lại trong nhà và trên đồ đạc của bạn, thì bạn không việc gì phải quá lo lắng - sau một thời gian dài hút thuốc trong nhà, hoặc sau khi làm đồ ăn bị cháy, sẽ cần một khoảng thời gian để cho mùi bay đi. Có rất nhiều cách để tống khứ thứ mùi khói khó chịu này ra khỏi nhà của bạn. Sau đây là 7 cách khử mùi thuốc lá có hiệu quả nhất:
- Dùng chất khử mùi: Các sản phẩm khử mùi không phủ át, bao trùm lên các mùi cũ mà ngược lại, chúng giúp khử sạch toàn bộ mùi khói và đặc biệt có tác dụng khi khử mùi cho đồ nội thất. Luôn giữ cho khu vực muốn khử mùi được thông thoáng trước và sau khi dùng sản phẩm để có kết quả tốt nhất, và đừng quên đọc hướng dẫn ghi trên sản phẩm.
- Lắp đặt máy lọc không khí: Máy lọc không khí có thể loại bỏ các chất gây ô nhiễm có trong không khí. Các thiết bị này là cách tuyệt vời giúp bạn tránh xa khỏi mùi khói và có thể lọc cả bụi bẩn nữa. Chú ý làm đúng theo các chỉ dẫn ghi trong hướng dẫn sử dụng.
- Giặt sạch các tấm thảm: Thảm có xu hướng dễ bị ám mùi, do đó hãy lưu ý việc này mỗi khi bạn có ý định tìm hiểm cách khử mùi khói thuốc trong phòng có trải thảm. Bạn có thể chọn nước giặt thảm chuyên dụng để tự làm tại nhà, hoặc chọn một dịch vụ làm sạch thảm chuyên nghiệp với giá cao hơn một chút. Và không quên làm theo hướng dẫn sử dụng đấy nhé!
- Làm sạch kính và gương: Thực tế là, trên bề mặt kính và gương thường ám một lượng lớn các loại mùi. Hãy lau sạch các bề mặt này với giấm, sau đó rửa sạch lại với nước và lúc làm thì bạn luôn nhớ là nên thử trước ở góc nhỏ và khuất đã nhé! Bạn cũng có thể dùng với nước lau rửa kính, như nước xịt kính của Cif chẳng hạn – chỉ cần nhớ làm theo hướng dẫn ghi trên nhãn và chú ý thử sản phẩm trước là được.
- Giặt mọi loại đồ vải có trong phòng: Mùi khói thường ám lại rất lâu trên vải, cho dù đó là rèm cửa hay là nệm bọc ghế sofa, bạn sẽ có cảm giác rất khó chịu và thậm chí là trong người nôn nao nếu lại gần. Hãy giặt sạch những đồ dùng vải bằng tay hoặc bằng máy giặt là cách rất tốt để loại bỏ mùi khói, làm giảm đáng kể mùi tro thuốc bám lại hoặc các bụi bẩn gây mùi hôi. Bạn hãy nhớ xem kĩ các nhãn mác hướng dẫn trên đồ vải để lựa chọn đúng phương pháp giặt phù hợp.
- Dùng than khử: Than là một lựa chọn hợp túi tiền để giúp bạn loại bỏ mùi khói hôi trong nhà. Bạn có thể đổ than lên một chỗ bằng phẳng nào đó trong nhà hoặc treo các túi than nhỏ để hút mùi khói.
- Bọc lại đồ nội thất: Nếu bạn đã từ bỏ được thuốc lá và đang có một khoản tiền dư dả, bạn có thể nghĩ đến việc bọc lại toàn bộ đồ nội thất, mùi khói thuốc trong nhà sẽ tự động bay biến hết.
ThS. Phạm Thanh Dũng - Khoa Vệ sinh Sức khỏe môi trường
Nguồn: http://benhvienk.com)
Về đầu trang
_Page1.jpg)
